www.baltofilm.fora.pl

Iditarod

Kolej na Alasce.

Na podstawie:
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

W 1885 roku mieszkańcy Sitki i Juneau zwrócili się z prośbą do kongresu o wybudowanie kolei. Ułatwienia przy jej budowie miały być podobne jak w innych stanach – m.in. w wykupie ziemi na odległość jednej mili od torów, czy emisja obligacji jako zabezpieczenia finansowego. Planowany że linia miała iść między innymi przez Chilkoot Paas. Niestety ten wniosek upada. Dopiero ponad dekadę później, w 1897 r. Kongres uchwala odpowiednie prawo. Zawarto w niej zasady na jakich linie kolejowe miały być budowane – od prawa przejścia przez poszczególne tereny po to jak mają wyglądać stacje czy miejsca przeładunków. Do wykonywania różnych odcinków zgłosiło się ponad 50 korporacji, lecz tak naprawdę tylko nieliczne z nich podjęły badania, by potem na ich podstawie zaplanować budowę linii a co najważniejsze uruchomić je. Najważniejsze linie przebiegały od Skagway do Whitehorse [White Pass], Terytorium Jukon [Yukon], od Seward do Fairbanks [Alaska Railroad], a także pomiędzy: Cordovą i Copper Mines Kennecott znajdujących się w Górach Wranglera [Copper River i Northwestern]. Dwie pierwsze z nich miały za cel obsługę terenów opanowanych przez „gorączkę złota Klondike”, obejmującą sąsiadujące ze sobą tereny Stanów Zjednoczonych i Kanady. Alaska Railroad – to z kolei linia od jednego z niezamarzających portów do wnętrza Alaski. Ostatnie z nich – obsługiwały wydobycie bogactw mineralnych, jedną kompanię, która w ten sposób zapewniła sobie wygodny sposób dostawy niezbędnych towarów oraz możliwości wywozu urobku inną drogą wodną. Tą ostatnią zwykle stanowił Jukon, zamarzający jednakże zwykle od października do końca kwietnia, lub maja włącznie...
Oczywiście powstawały krótsze linie, zwykle obsługujące jeden obszar złotonośny czy kopalnie do najbliższego portu czy rzeki.
White Pass i Yukon
W 1897 roku wybucha gorączka złota Klondike. Złoto i materiały niezbędne do budowy osiedli, żywność i inne dobra dostarczane są przez cztery główne trasy: li tylko wodną – z portów takich jak San Francisco, Portland i in do Jukonu i miejscowości o nazwie St. Michael. Tam są przeładowywane na mniejsze łodzie, kursujące po rzece Jukon. Pozostałe trasy wiodą lądem – zwykle z południa Alaski. Znane są szerzej jako Valdez Glacier Trail, Chilkoot Trail i White Pass Trail. Budowa kolei rozpoczyna się w maju 1898 roku. Ostatnie szyny zostają położone na sam koniec lipca 1900 r. Linia kolejowa połączone łączy Skagway i Whitehorse. Koszt jej budowy sięga 10 milionów ówczesnych dolarów. Głównym projektantem i wykonawcą jest Michael Heney. Powstało w sumie około 110 mil linii wąskotorowej. 20 mil znajduje się na Alasce, 42 mile – w Kolumbii Brytyjskiej i 58 – na Terytorium Jukon. Jej otwarcie eliminuje z użycia głownie dwa szlaki Chilkoot Trail i White Pass Trail.
Po tym jak mija gorączka złota – kolej spokojnie funkcjonuje, także przejmując ruch do kopalni rudy w Skagway. W czasie wojny rząd USA, niejako „wypożycza” parowozy i wagony i używa ich dla wspomożenia wysiłku wojennego. Jeszcze w 1970 roku powstaje łącznica z autostradą Whitehorse Skagway, w latach 80-tych ruch tak spada, że w zasadzie traci rację bytu...
The Cooper River i Northwestern
W centralnej Alasce ok. 1899 r. zostają odkryte złoża miedzi. W ciągu kolejnych kilku lat prócz „normalnego” złota, zostają także odkrywane inne minerały. Jedyną jako tako żeglowną rzeką jest Copper River. Duża ilość surowców mineralnych daje nadzieję na to, że kolej ma szansę funkcjonować. Problemy jak zwykle były dwa: kto ma to wykonać i skąd ma iść linia. W 1903 roku, Izba Gospodarcza w Valdez ogłasza, że linia zacznie się właśnie tam. W 1905 r. Stephan Birch, inżynier górniczy przekonuje potęgi finansowe [JP Morgan, bracia Guggenheim] by zorganizować konsorcjum które ma być odpowiedzialne za jej budowę. Nosi ono nazwę Alaska Sindicate. Budowa rozpoczyna się szybko, lecz budowa głównej linii rusza z miejscowości Cordova, Valdez zostaje składem materiałów. Jednakże część osób uważa, że linia powinna zaczynać się w miejscowości z niezamarzającym w zimie portem. Niestety ani Valdez ani Cordova nie spełnia tych warunków. W tym kontekście wspominana jest jeszcze inna miejscowość – Katalla, gdzie w 1902 r. zostają znalezione złoża węgla... Zniszczenie przez sztorm i samej Katalli i portu sprawia że Cordova znów jest początkiem linii.
Linia jest budowana. Do Tiekel River [101 mila] dociera w grudniu 1908 roku, do Chitiny – we wrześniu 1910 r. Rzeka Kuskulana zostaje przekroczona w grudniu 1910 r. Most nad nią ma 550 stóp długości, 228 stóp nad poziomem rzeki. Nieco wcześniej na 49 mili zostaje zakończona budowa [maj 1910] r. mostu, z racji kosztów nazywanego Mostem Miliona Dolarów. W rzeczywistości kosztuje on niemal 1,5 mln ówczesnych dolarów. W 1911 roku powstaje 196 mila kolei docierając do Kennicot Glacier. W sumie powstaje 129 mostów. Pociągi z do Cordovy jeżdżą zwykle dwa razy w tygodniu. W okresie od 1911 r. do 1938 r. kiedy zakończono przewozy – z kopalń wywieziono ok. 600 tys. ton rudy miedzi i 9 mln uncji srebra. Mimo, że w okolicy zostają odkrywane złoża złota, to w 1932 roku kopalnie zaprzestają wydobycia Kopalnie Kennecott, by 6 lat później zostać ostatecznie zamknięte. Dłużej bywły wykorzystywane tylko pojedyncze fragmenty sieci: pomiędzy Cordovą i lotniskiem – o długości 13 mil [okres II w.ś.] i ok. 60 mil, między Chitiną i McCarthy – do 1947 r. Potem w zasadzie nie używana.
W 1900 roku, dziennikarz ze Seattle J. E. Ballaine zaczyna studia nad projektem linii mającej połączyć niezamarzające porty Alaski z wnętrzem kraju. W 1902 r. na podstawie raportów jakie dostał oświadcza, że opłacalną będzie trasa z Resurrection Bay, do Susitny, a nawet do okolic Tanana River. W marcu 1903 roku organizuje konsorcjum dysponujące kwotą ok. 30 mln dolarów, wysłannicy przybywają na tereny obecnego Seward i w połowie lata za ok. 4 tys dolarów kupują pierwsze tereny od p. M. Lowell. Linia kolejowa zaczyna się w miejscu w którym jeszcze Rosjanie budowali swe statki. W ciągu pierwszego roku wybudowana jest stacja kolejowa i 20 mil linii, w ciągu kolejnego – szyny dochodzą na odległość 45 mil od rzeki Placer, przygotowania do kładzenia szyn – są daleko dalej posunięte. W 1904 roku otrzymują oni wsparcie z Chicago, mimo tego z racji zbyt ostrożnego szacowania kosztów bankrutują w 1909 r. Okolice Placer River i jej doliny pochłonęły ogromne pieniądze. Szyny kończą się w Kern Creek.
W ciągu lat 1908 – 1911 Alaska Central, bo pod taką nazwą znane jest konsorcjum, ulega kilkukrotnym przekształceniom, by pojawić się ostatecznie jako Alaska Northern Railway Company. Udziałowcami zostają w nim w znacznej mierze ci, którzy budowali Cooper River i Northwestern...
W 1912 roku Kongres uchwala Organic Act II, w którym między innymi są zasady powstania i zadania komisji mającej zbadać rozwój kolei na Alasce. Zaleca ona by wykupić Cooper River i Northwestern, przedłużyć linię z Chitina do Fairbanks. Woodrow Wilson, nowy prezydent, w 1913 roku powołuje kolejny zespól zwany Alaska Engineering Comittee. Jest ona pod wrażeniem planów tego co ma powstać i tego co powstało. W wyniku jej działań Wilson podpisuje ustawę mówiącą o konieczności budowy połączeń kolejowych z niezamarzających portów o długości łącznej 1000 mil i kosztach do 35 mln. Dolarów. W 1915 r. zostaje podjęta decyzja – najważniejszą ma być linia od Seward do Tanana River, z ewentualnym odgałęzieniem w okolicy rzeki Matanuska, gdzie znaleziono złoża węgla. Linia miała m.in. obejmować Kenai Peninsula, Susitnę, Broad Pass, a także Nenanę i Tananę. Po zbadaniu złoż w okolicy, od 1917 zaczęto planować dokładnie trasę. Za starą linię rząd jej właścicielom zapłacil 1,1 mln dolarów. Prace ruszają ponownie. Najwcześniej – na północ od Anchorage i na południe od Fairbanks. W lecie 1919 tory docierają do Talkeerna, oraz do Healy [od strony Fairbanks]. W 1923 roku powstaje most na rzece Tenana kosztem 1,3 mln dolarów. W 1923 r. do Tenany przybywa z wizytą prezydent Harding. Niestety budżet jest przekroczony o niemal 2 mln dolarów, zaś sama linia jest mocno deficytowa. O ile na północ wagony są „obłożone” o tyle na południe zwykle wracają puste. Dopiero w wyniku różnych działań kierownika tych linii, pułk. O. F. Ohlsona tuż przed II w.ś. linie te wychodzą na plus. Czas II wojny światowej to katastrofa: dekapitalizacja linii i taboru, brak rąk do pracy, wszystko to sprawia że trasa jest coraz bardziej zaniedbana. Dopiero inwestycje wojskowe w l. 50 tych, oraz naftowe l. 70 zapewniły jej zyskowność. Obecnie z racji tego, że jej 520 mil torów obejmuje znaczącą część ok. trzy czwarte ludności Alaski, władze stanowe są zainteresowane w jej utrzymaniu.

Linie kolejowe na Alasce od 1897 do czasów obecnych [w nawiasach daty otwarcia i zamknięcia, wyjaśnienia]
1. White Pass and Yukon Railway [1898 – 1982] [teren USA i Kanady]
2. Alaska Central Railroad [1904 – 1909]
3. Alaska Northern Railroad [1909 – 1915]
4. Alaska Railroad [1915 – dziś]
5. Copper River and Northwestern Railway [1906 – 1939]
6. Tanana Valley Mines Railroad [1905 – 1917]
7. Yakutat and Southern Railway [1903 – 1949]
8. Alaska Home Railroad [1907]
9. Cook Inlet Coal Field Company Railroad [1900 – 1907]
10. Katalla Coal Field Company Railroad [początek lat 190X – 1908]
11. Alaska Pacific Railroad and Terminal Company [1907]
12. Apollo Consolidated Mining Company [1897 – 1917]
13. Ketchikan Pulp Company [1954 – dziś]
14. Alaska Lumber and Pulp Company [1959 – dziś]
15. Rush and Brown Copper Mine Railroad [początek lat 190X – 1908]
16. Alaska Marble Company Tramway [początek lat 190X]
17. Treadwell Mines Railroad [początek lat 190X – 1917]
18. Salmon Creek Railroad [1913]
19. Alaska Juneau Gold Mine Railroad [1911 – 1944]
20. Alaska Gastineau Mining Company Railroad [1907]
21. Council City and Solomon River Railroad [1907]
22. Wild Goose Railroad [z Nome do Anvil Creek] [początek 190X – 1905]
23. Wild Goose Railroad [ z Council do Ophir Creek] [1902 – 1906]
24. Seward Penisula Railroad Company [1906 – 1913]

Linia kolejowa dociera do Nenany

Linia kolejowa do Tanany

Wiadukt na linii do White Pass...